پاتوق

  تحليل رواني توبه  
 
توبه يعني چه؟ ماهيت توبه از نظر رواني براي انسان چه حالتي است و از نظر معنوي براي انسان چه اثري دارد؟ در نظر بسياري از ما توبه يك امر بسيار ساده اي است، هيچوقت به اين فكر نيفتاده ايم كه توبه را از نظر رواني تحليل بكنيم. اساسا توبه يكي از مشخصات انسان نسبت به حيوانات است، يعني انسان بسياري مميزات و مشخصات و كمالات و استعدادهاي عالي دارد كه هيچكدام از آنها در حيوانات وجود ندارد. يكي از اين استعدادهاي عالي در انسان، همين مسئله توبه است.

حقيقت توبه:
" توبه " بمعني  اين نيست كه ما لفظ استغفرالله ربي و اتوب اليه را به زبان جاري كنيم، از مقوله لفظ نيست.
توبه يك حالت رواني و روحي و بلكه يك انقلاب روحي در انسان است كه لفظ استغفرالله ربي و اتوب اليه بيان اين حالت است، نه خود حالت، نه خود توبه، مثل بسياري از چيزهاي ديگر كه در آنها لفظ، خودش، آن حقيقت نيست بلكه مبين آن حقيقت است.
اينكه ما روزي چندين بار مي گوئيم استغفرالله ربي و اتوب اليه نبايد خيال بكنيم كه روزي چند بار توبه مي كنيم. ما اگر روزي يك بار توبه واقعي بكنيم، مسلما مراحل و منازلي از قرب به پروردگار را تحصيل مي كنيم.

تفاوتي ميان جمادات و نباتات و حيوانات وجود دارد و آن اين است كه جمادات اين استعداد را ندارند كه در مسيري كه حركت مي كنند، خودشان از درون خودشان تغيير مسير و تغيير جهت بدهند، مثل حركتي كه زمين به دور خورشيد يا بدور خودش دارد، يا حركاتي كه همه ستارگان در مدار خودشان دارند، يا حركت سنگي كه از ارتفاع رها مي شود و بطرف زمين مي آيد.
اين مسلم و قطعي است، يعني سنگي را كه شما رها مي كنيد و در يك مسير معين حركت مي كند، در همان مسير و در همان جهت به حركت خودش ادامه مي دهد، تغيير مسير و تغيير جهت از ناحيه درون اين سنگ امكان پذير نيست عاملي بايد از خارج پيدا بشود تا مسير اين سنگ و اين جماد را تغيير دهد، حال اين عامل مي خواهد مجسم باشد و يا از قبيل يك موج باشد. مثلا " آپلو " يا " لونا " را كه به فضا مي فرستند، از درون خودش هرگز تغيير مسير نمي دهد.
مگر اينكه از خارج هدايتش بكنند كه تغيير مسير بدهد. ولي موجودات زنده از قبيل نباتات و حيوانات اين استعداد را دارند كه از درون خودشان تغيير مسير بدهند، يعني اگر به شرائطي برخورد كنند كه با ادامه حيات آنها سازگار نباشد تغيير مسير مي دهند.

اما در مورد حيوانات بسيار واضح است، مثلا يك گوسفند يا يك كبوتر و يا حتي يك مگس وقتي حركت مي كند، همينقدر كه مواجه مي شود با يك مشكل، فورا مسير خودش را تغيير مي دهد و حتي ممكن است يك گردش صد و هشتاد درجه اي هم بكند، يعني درست درخلاف جهت حركت اولي خودش حركت بكند.
حتي نباتات هم اينطور هستند، يعني گياهان هم در يك شرايط و حدود معين از درون خودشان خود را هدايت مي كنند، مسير خود را تغيير مي دهند. ريشه يك درخت كه در زير زمين حركت مي كند و به سويي مي رود، اگر به صخره اي برخورد كند، حالا رسيده يا نرسيده، خودش مسيرش را عوض مي كند. همين قدر كه بفهمد كه جاي رفتن نيست و راهي ندارد، مسيرش را تغيير مي دهد. بديهي است كه انسان هم تا اين حدود مثل گياه و حيوان است، يعني تغيير مسير مي دهد.
توبه براي انسان تغيير مسير دادن است اما نه تغيير مسير دادن ساده از قبيل تغيير مسيري كه گياه مي دهد و يا تغيير مسيري كه حيوان مي دهد بلكه يك نوع تغيير مسيري كه مخصوص خود انسان است و از نظر رواني و روحي كاملا ارزش تحليل و بررسي و رسيدگي دارد.

" توبه " عبارتست از يك نوع انقلاب دروني، نوعي قيام، نوعي انقلاب از ناحيه خود انسان عليه خود انسان. از اين جهت، از مختصات انسان است. گياه تغيير مسير مي دهد ولي عليه خودش قيام نمي كند، نمي تواند قيام بكند، اين استعداد را ندارد. همان طوري كه ميان گياه و جماد اين تفاوت هست كه جماد از درون خود براي بقاي خويش تغيير مسير نمي دهد و اين استعداد شگفت در نبات هست (در حيوان هم هست)، در انسان استعداد شگفت انگيزتري هست و آن اينكه از درون خودش بر عليه خودش قيام مي كند. عليه خودش انقلاب مي كند، واقعا انقلاب مي كند، و قيام و انقلاب از دو موجود مختلف و متباين مانعي ندارد، مثلا در كشوري، عده اي زمام امور را در دست دارند، بعد عده ديگري عليه آنها قيام و انقلاب مي كنند.
خوب، اين مانعي ندارد، آنها افراد و اشخاصي هستند و اينها افراد و اشخاص ديگري. آنها به اينها ظلم و ستم كرده اند، اينها را ناراضي و عاصي كرده اند، سبب عصيان و انقلاب اينها شده اند، يكمرتبه اينها انقلاب مي كنند و زمام كار را از دست طرف مقابل مي گيرند و خودشان در جاي آنها قرار مي گيرند.
اين مانعي ندارد، ولي اينكه در داخل وجود يك شخص قيام و انقلاب بشود. انسان خودش عليه خودش قيام بكند، چگونه است؟ مگر مي شود يك شخص خودش عليه خودش قيام بكند؟ بله مي شود.
 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: