پاتوق

توبه ، ارکان و شرايط آن
هفدهمين حديث از چهل حديث امام خميني (ره) درباره توبه، ارکان و شرايط توبه و توبه نصوح مي باشد که با روايتي از امام صادق عليه السلام آغاز مي گردد:

معاوية بن وهب گفت: از امام صادق عليه السلام شنيدم که فرمودند: " وقتي که بنده اي توبه خالص کند، خداوند دوستدار او شود، پس در دنيا و آخرت بر او بپوشاند. از حضرت سوال کردم: چگونه خداوند بر او بپوشاند؟ حضرت فرمودند: (خدا) دو فرشته اي که گناهان او را نوشته اند به فراموشي اندازد و به سوي اعضاي او وحي کند که گناهان او را بپوشانيد و به سوي بقعه هاي زمين وحي فرستد که گناهاني را که بر شما انجام مي داد، بپوشانيد پس [ در اين حال توبه] خداوند را ملاقات کند و زماني که او را ملاقات مي نمايد چيزي که عليه او به ارتکاب گناه شهادت بدهد، وجود ندارد."

حقيقت توبه
توبه بازگشت از طبيعت به سوي روحانيت نفس مي باشد، پس از آن که نفس به دليل انجام دادن گناه به تاريکي طبيعت پوشيده شده باشد. نفس درابتدا از هر گونه نقش و ويژگي ( کمالات روحاني و ضد اين کمالات) پاک است ؛ اما امکان رسيدن به هر مقام و مرتبه اي در او وجود دارد ؛ همان طور که مي تواند سقوط کند، والبته فطرت نفس آغشته به نور الهي است. پس هرگاه گناهي انجام بدهد کدورت و تاريکي اي درآن به وجود مي آيد، تا اين که به دليل انجام دادن مکرر گناه، نور فطرت خاموش مي گردد و شخص به بدبختي هميشگي مي رسد. حال اگر شخص از گناه برگردد و توبه کند، نفس او از تاريکي بيرون مي رود، چنان که در حديث آمده است:
" بازگشت کننده از گناه، همانند کسي است که گناهي انجام نداده است."

دانستن اين نکته ضروري است که توفيق توبه با حفظ شرايط آن مشکل است و کمتر کسي به اين توفيق دست  مي يابد، زيرا ارتکاب گناه انسان را غافل مي کند و چه بسا به مرور زمان- به دليل ارتکاب مکرر گناه – انسان کلاً از توبه رويگردان شود و نسبت به توبه، امروز و فردا کند. گمان نکن که پس از محکم شدن ريشه گناه، انسان موفق به توبه مي شود. پس تا روزگار جواني باقي است، بار گناه کمتر ، و امکان توبه و بازگشت بيشتر است، به فرض اين که شخص قصد توبه در پيري داشته باشد- جداي از اين که اين امکان کمتر وجود دارد، چه تضميني است که شخص به سن و سال پيري برسد؟

اگرچه درحديث آمده است که خداوند براين امت تفضل کرده است و توبه آنها را تا زمان مشاهده آثار مرگ مي پذيرد؛ اما چه بسا در اين حال انسان موفق به توبه وبازگشت نگردد، اجل مهلت ندهد و انسان با کوله بار گناه از اين عالم منتقل گردد.

همچنين بايد دانست که شخص توبه کننده، پس از توبه به آن صفاي باطني و روحاني مي رسد، همان طور که اگر کاغذي را سياه کنند و سپس پاک نمايند، به جلا وسفيدي اول نمي رسد . پس بايد از نافرماني و گناه دوري کرد، والا اصلاح نفس، پس از گناه مشکل است و نمي توان به صفاي قبلي دست يافت.

ارکان توبه
توبه ارکاني دارد که هر گاه اين ارکان تحقق يابد، توبه صحيح و درستي انجام مي گيرد.
اولين رکن و پايه توبه، پشيماني از گذشته و عملکرد قبلي است. ديگر از ارکان توبه، تصميم بر عدم بازگشت به حالت گناه و ارتکاب نافرماني پروردگار مي باشد، و اين دو حالت، از پايه هاي اساسي توبه است و عمده راه رسيدن به اين دو حالت ، باور به اين مطلب است که گناهان انسان، در عالم برزخ و قيامت به موجوداتي تبديل مي گردند که از روي شعور و آگاهي انسان را آزار مي رسانند.

هر گاه اين دو رکن توبه به دست آمد، کار توبه کننده آسان مي گردد.

پس انسان بايد بکوشد که حالت پشيماني از گناه را در خود تقويت کند واين مهم با انديشيدن درپيامدهاي گناه به دست مي آيد.

شرايط توبه
در اين زمينه به روايتي ازمولاي پرهيزکاران حضرت علي عليه السلام مي پردازيم:
 گوينده اي در محضر امام گفت:" استغفرالله " حضرت به او فرمود: آيا مي داني استغفار به چه معناست؟ استغفار بالاترين مراتب است و آن اسمي است که شش معنا دارد:

1- پشيماني از گذشته

2- تصميم هميشگي مبني بر عدم بازگشت به سوي آن

3- ادا کردن حق 

4- روي آوردن به سوي گوشتي که به واسطه ارتکاب عمل حرام بر تو روييده است . پس با اندوه آن را آب کني، به گونه اي که پوست بر استخوان بچسبد و بين آنها گوشت تازه برويد.

5- روي آوردن به سوي هر واجبي که آن را ضايع ساخته اي، تا حق آن را ادا نمايي.

6- جسم را درد طاعت بچشاني- با فرمانبرداري و اطاعت، سختي را بر خود تحمل کني- همان طور که شيريني ارتکاب گناه را به آن چشاندي.

حديث فوق دو شرط مهم توبه را يادآور مي شود، که يکي رد حقوق مخلوق و ديگري رد حقوق پروردگار است . و البته اگر اداي آنها براي شخص ممکن نيست، نسبت به آن اندازه که در توانش هست، بايد اقدام نمايد.

در خصوص از بين بردن گوشتي که با ارتکاب گناه بر بدنش روييده است، شخص مي تواند با گرفتن روزه هاي واجب که بر عهده دارد و يا روزه مستحب به اين هدف برسد.

ازاموري که برشخص توبه کننده لازم است، اين که به خداوند پرده پوش پناه برد و کسب حالت آمرزش را از خداوند طلب نمايد.

توبه نصوح
در تفسير توبه نصوح ميان صاحب نظران اختلاف است.
محدث خبير مجلسي رحمة الله به نقل از شيخ بهايي توبه نصوح را توبه اي مي داند که شخص توبه کننده ، ديگران را به توبه و کسب آثار آن نصيحت کند.

محقق طوسي توبه نصوح را توبه اي مي داند که خالص براي خدا باشد، نه توبه از ترس عذاب قيامت .

برخي توبه نصوح را توبه اي مي دانند که از ريشه لغوي آن مشتق شده باشد. نصوح ازنصاحة گرفته شده واين به معناي خياطت ( خياطي) است ، زيرا توبه  آنچه را به خاطر ارتکاب گناه از دين پاره شده باشد، مي دوزد.

برخي هم گفته اند توبه نصوح توبه اي است که شخص خود را نصيحت مي کند که توبه را به نحو کامل انجام دهد.

بارالها!توفيق توبه کردن را به ما عنايت فرما و ما را از مخلصين درگاهت قرار ده .
صلوات

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: